Jak twój styl przywiązaniowy wpływa na twoje zdrowie emocjonalne i jakość relacji?

Przywiązanie to jedna z podstawowych koncepcji w psychologii rozwoju. Dotyczy ono głębokich więzi emocjonalnych, łączących ludzi z najbliższymi osobami. To mechanizm będący fundamentem na całe życie.

Przywiązanie ma swoje korzenie w wczesnym dzieciństwie, kiedy to pierwsze interakcje z opiekunami kształtują nasze przyszłe relacje i sposób, w jaki postrzegamy świat. John Bowlby, brytyjski psychoanalityk, zdefiniował przywiązanie jako silną, trwałą więź emocjonalną między dzieckiem a jego głównym opiekunem. Istnieje kilka głównych stylów przywiązania, które wpływają na nasze zachowanie w relacjach.

Za co odpowiada nasz styl przywiązania?

• ukształtowany przez interakcje z głównymi opiekunami w dzieciństwie, jest fundamentem zdrowia emocjonalnego i jakości relacji
• bezpośrednio wpływa na to, jak kształtują się nasze związki, te przyjacielskie i te partnerskie, ponieważ kształtuje poczucie bezpieczeństwa i zdolność do budowania bliskości
• nieprawidłowe, szkodliwe wzorce przywiązania można skorygować psychoterapią oraz świadomymi praktykami rozwojowymi, jest to pomocne w zarządzaniu emocjami i konfliktami
• prawidłowy, bezpieczny styl przywiązania umożliwia stabilność, otwartą komunikację i wzajemne zaufanie
• styl przywiązania może wpływać także na ważne decyzje życiowe i zawodowe, to w jaki sposób nawiązujemy nowe kontakty i czy jesteśmy skłonni podejmować ryzyko.

Jak powstaje nasz styl przywiązania?

Styl przywiązania kształtuje się dzięki naszym interakcjom z głównymi opiekunami. By rozwinąć się najbardziej pożądany styl bezpieczny trzeba w dzieciństwie otrzymywać dużo ciepła, wsparcia, spójne odpowiedzi na swoje potrzeby. Jeśli główni opiekunowie stosują wobec dziecka odrzucenie i niekonsekwencję to najprawdopodobniej rozwinie ono mniej bezpieczne style przywiązania i by być szczęśliwym i czerpać pozytywne emocje z relacji ludźmi będzie musiało jako dorosła osoba pracować nad modyfikacja stylu.

Cztery podstawowe style przywiązania:

1. bezpieczny - cechuje go zaufanie
2. unikający (unikowy) - charakteryzuje go dystans emocjonalny i niechęć do bliskości
3. lękowo-ambiwalentny - związany z nadmierną potrzebą bliskości i strachem przed odrzuceniem.
4. zdezorganizowany - wykształcony u osób, które doświadczyły wielokrotnych, poważnych konfliktów emocjonalnych lub traum w dzieciństwie.

Bezpieczny styl przywiązania to idealny model. Jeśli wykształciliśmy takie przywiązanie to mamy solidne podstawy do budowania zdrowych i trwałych relacji. Jesteśmy otwarci na emocje innych osób jak i swoje, potrafimy budować głęboką bliskość, jesteśmy stabilni w trudniejszych sytuacjach. Osoby takie łatwo nawiązują kontakty, potrafią okazać głęboki wsparcie, łatwo się adaptują. Są elastyczne poznawczo.

Jak rozpoznać osobę z bezpiecznym stylem?

• wykazuje się dużym poziomem zaufania wobec ludzi
• jest dostępna emocjonalnie
• budzi poczucie bezpieczeństwa
• reaguje empatycznie na potrzeby innych osób
• potrafi prawidłowo rozwiązywać konflikty
• budzi poczucie bezpieczeństwa
• buduje długotrwałe i dające satysfakcję związki
• łatwo wyraża uczucia
• nie ma problemów z komunikacją
• okazuje szacunek partnerom w relacji- jest harmonijna i stabilna emocjonalnie.

Jak rozwinąć bezpieczny wzór przywiązania?

• uświadomić sobie własne emocje i potrzeby
• nauczyć się odpowiednich umiejętności komunikacyjnych
• podjąć próbę kształtowania prawidłowych relacji interpersonalnych poprze naukę aktywnego słuchania, empatii, umiejętności radzenia sobie ze stresem, konfliktami.

Unikający (unikowy) styl przywiązania- jest to styl polegający na emocjonalnym dystansowaniu się, unikania głębszej intymności. W dzieciństwie, gdy opiekunowie są emocjonalnie niedostępni lub odrzucają potrzeby dziecka, dochodzi ono do wniosku, że najlepiej polegać tylko na sobie i to przekonanie zostaje w nim na lata.

Jak zachowuje się osoba z unikowym stylem przywiązania

Styl ten generuje trudności z zaangażowaniem i utrzymaniem bliskości. Gdy sytuacja między partnerami staje się napięta, stresująca lub intymna osoba unikowa wycofuje się. Jej partner najczęściej czuje się wtedy zaniedbany, odrzucony. To z kolei prowadzi do konfliktów i nieporozumień.

Jak pracować z osobą z unikowym stylem przywiązania?

Terapia takiej osoby polega na zwiększaniu komfortu z bliskością i uczuciami w sposób świadomy. Niezbędne jest nauczenie się jak zidentyfikować daną emocję, a potem ją w odpowiedni sposób wyrazić, a co dalej za tym idzie zbudować zaufanie do innych.

Psychoterapeuta pomoże zrozumieć jakie są źródła lęków towarzyszących bliskości, przy aktywnej współpracy osoba unikowa może nauczyć się budować zdrowsze, pełne satysfakcji relacje.

Lękowy (ambiwalentny) styl przywiązania- osobom z takim stylem nieustannie towarzyszy lęk o przetrwanie bliskich relacji, które tworzą. Siła tego lęku, niepewności jest duża. Źródła tej sytuacji należy szukać w osobach opiekunów, które w dzieciństwie reagowały niespójnie, za każdym razem w inny sposób wobec dziecka. W życiu dorosłym lękowej osoby dominuje poczucie, że intymność, miłość, bliskość są nieprzewidywalne i łatwo je stracić.

Jak zachowuje się osoba z lękowym stylem przywiązania?

Są to osoby, potrzebujące ciągłej, wręcz nadmiernej uwagi i potwierdzeń ze strony swojego partnera. Wykazują wysoka nadwrażliwość na jakiekolwiek oznaki odrzucenia lub zaniedbania, na co reagują odczuciem niepokoju, zamętu, rozbicia emocjonalnego. Ich zachowanie prowadzi do samospełniających się prognoz. Strach przed rozstaniem może destabilizować relację, osoba lękowa żyje w ciągłym stresie, jest zazdrosny (często chorobliwie), kontrolujący. Zaś jej partner czuje się przygnieciony ciągłymi podejrzeniami, wątpliwościami, podejrzeniami.

Jak pracować z osobą z lękowym stylem przywiązania?

Terapia powinna uczyć rozpoznawania lęków, które się pojawiają i radzenie sobie z nimi, a co za tym idzie budowania zdrowych i stabilnych relacji, które nie niszczą emocjonalnie partnerów.

Zdezorganizowany styl przywiązania- manifestuje się w najbardziej skomplikowanych formach zachowań. Styl ten rozwija się w efekcie traum doświadczonych w dzieciństwie. Osoby ze zdezorganizowanych stylem, zachowują się często sprzecznie, wręcz nieprzewidywalnie, zwłaszcza w sytuacjach stresowych. Przyczyną tego jest brak spójnej strategii radzenia sobie z emocjami w relacji.

Jak zachowuje się osoba ze zdezorganizowanym stylem przywiązania?

Ponieważ jako dziecko nie miała jasnego wzoru jak radzić sobie z lękiem i możliwości by wyćwiczyć sposób na radzenie z nim, w dorosłości stosuję mieszaninę zachowań, często nielogicznych, zdezorientowanych. Wszystko to w wyniku stresu. Co typowe, osoby takie skrajnie traktują bliskich, z jednymi są nierozłączni, bardzo silnie związani, innych odrzucają. Za tym wszystkim idą duże trudności przy próbie stabilizacji i budowania zdrowych relacji. W interakcjach bardzo często popadają w konflikty, generują napięcia i nieporozumienia, a to dlatego, że są nieprzewidywalne. Niestety taki styl przywiązania utrudnia życie na wszystkich poziomach – społecznie, zawodowo, rodzinne. Jednostka taka może być nawet aspołeczna.

Jaka pomóc osobie ze zdezorganizowanym stylem przywiązania?

Problem ten wymaga głębokiej pracy terapeutycznej, która oscylować musi wokół nauki rozpoznawania i zarządzania trudnymi emocjami i budowania zdrowych relacji. Terapia powinna nauczyć też spójności w zachowaniach, zrozumienia siebie, i satysfakcjonującego, a nie eksploatującego funkcjonowania w związkach.

Podsumowanie

Nasz styl przywiązania wywiera wpływ na całe nasze życie. Nie tylko na związki intymne, relacje z ludźmi, ale także na pracę, karierę zawodową, wybory, decyzje, rozwój osobisty, styl rodzicielstwa i ewentualne problemy wychowawcze z dziećmi. W momencie kiedy to sobie uświadomimy i zrozumiemy mamy pierwszy krok za sobą. Potrzebna będzie pomoc psychologa, które nauczy nas zdrowo patrzeć, reagować, egzystować.

Pamiętajmy też, że nasz styl przywiązania ma ogromny wpływ na nasze dzieci, czasem nie radząc sobie z dziećmi upatrujemy w nich winy, a wina jest w nas. Dziecko potrzebuje bezpiecznych wzorów i bezpiecznego otoczenia by prawidłowo się kształtować. Podobnie jest z niepowodzeniami w związku partnerskim. Czasem trudno nam znaleść przyczynę powtarzających się przy każdej relacji problemów, rozstań. Winimy partnera, czasem siebie, choć wiemy co tak naprawdę jest nie tak. Warto wtedy udać się do psychologa, który pomoże nam zidentyfikować problem.