W XXI wieku kult ciała sprawił, że sukces jest kojarzony z atrakcyjnym wyglądem, sprawnością fizyczną, młodością i zdrowiem. Dążenie do piękna i młodości jest pewnym sposobem na zmniejszenie lęku przed utratą urody, energii oraz przed nieuchronnym starzeniem się.
Dzięki postępowi w medycynie, technikach reprodukcyjnych i inżynierii genetycznej, ciało nie jest już traktowane jako coś stałego i niezmiennego. Coraz częściej postrzega się je jako coś, co można kształtować i modyfikować. Aspekty takie jak wygląd, łysienie, płeć czy kolor skóry, które kiedyś były uważane za naturalne i niezmienne, teraz mogą być zmieniane dzięki różnym zabiegom. Współczesne media zachęcają nas do korzystania z tych możliwości. Coraz więcej kobiet i mężczyzn decyduje się skorzystać z ofert upiększania, poprawiania wyglądu. W tym miejscu warto się zastanowić jaki wpływ mają na nas media społecznościowe, które śledzimy, czasopisma, które czytamy i lansowane przez nie kanony piękna, którym próbujemy dorównać. Czy zdajemy sobie sprawę, z ciężkiej pracy specjalistów od obróbki zdjęć, programów graficznych? A jeśli nie, to czym to może skutkować dla naszego samopoczucia?
W dzisiejszych czasach kult ciała stał się zjawiskiem powszechnym, wpływającym na życie wielu ludzi. Media społecznościowe, reklamy i celebryci promują ideał piękna, który często jest nierealistyczny i nieosiągalny dla przeciętnej osoby. W rezultacie, wiele osób zmaga się z niską samooceną, brakiem samoakceptacji i poczuciem własnej wartości. To doprowadzić może m.in. do anoreksji, bulimii, depresji.
Wpływ Kultu Ciała na Poczucie Wartości
Kult ciała, czyli nadmierne skupienie na wyglądzie fizycznym, może prowadzić do poważnych problemów psychologicznych. Osoby, które nie spełniają wyśrubowanych standardów piękna, często czują się mniej wartościowe. Badania pokazują, że niska samoocena jest związana z większym ryzykiem depresji, lęku i innych zaburzeń psychicznych, były przeprowadzane przez wielu badaczy na przestrzeni lat. Jednym z takich badań jest praca Tomasza Nęckiego, lekarza, który opublikował swoje wyniki w 2018 roku. Inne badania również potwierdzają te zależności, wskazując na istotny wpływ niskiej samooceny na zdrowie psychiczne.
Samoakceptacja a Kult Ciała
Samoakceptacja, czyli zdolność do akceptowania siebie takim, jakim się jest, jest kluczowa dla zdrowia psychicznego. Niestety, kult ciała często prowadzi do braku samoakceptacji. Ludzie porównują się do idealizowanych obrazów, które widzą w mediach, zapominając, że te obrazy są często wynikiem godzin pracy grafików i retuszu w programach takich jak Photoshop.
Samoocena w Erze Mediów Społecznościowych
Media społecznościowe odgrywają ogromną rolę w kształtowaniu samooceny. Zdjęcia i filmy publikowane na platformach takich jak Instagram czy Tik Tok często przedstawiają nierealistyczne standardy piękna. Ludzie wierzą, że te obrazy są prawdziwe, co prowadzi do poczucia, że sami nie są wystarczająco dobrzy.
Psychologiczne Konsekwencje Kultu Ciała
Kult ciała może prowadzić do poważnych zaburzeń odżywiania, takich jak anoreksja
i bulimia. Osoby, które nie akceptują swojego wyglądu, mogą podejmować ekstremalne kroki, aby schudnąć, co z kolei prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych, a w konsekwencji także np. materialnych. Osoby próbujące usilnie poprawić swój wygląd, dążą do tego często w sposób nieracjonalny, np. zadłużając się by pokryć koszty kolejnych operacji plastycznych. Chęć udoskonalenia swojego ciała staje się tak obsesyjna, że osoba taka przestaje rozsądnie myśleć, działa w uzależnieniu, jest to uzależnienie behawioralne. Kolejnym efektem wszechobecnego kultu ciała bywa depresja. Do gabinetów psychologicznych i psychiatrycznych trafia coraz więcej osób, które nie radzą sobie z niezadowoleniem ze swojego wyglądu, z zaniżonym poczuciem wartości z tego powodu, zbyt niską samooceną. Zaczynają izolować się od otoczenia, popadając w stany obniżonego nastroju, depresji, nałogi.
Jak radzić sobie z presją kultu ciała?
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom kultu ciała, ważne jest, aby rozwijać prawidłową samoocenę i samoakceptację. Oto kilka kroków, które mogą pomóc:
- Świadomość manipulacji: Zrozumienie, że obrazy w mediach są często retuszowane i nie odzwierciedlają rzeczywistości.
- Skupienie na wewnętrznych wartościach: Praca nad rozwijaniem cech charakteru, umiejętności i pasji, które nie są związane z wyglądem fizycznym.
- Wsparcie społeczne: Otaczanie się ludźmi, którzy akceptują nas takimi, jakimi jesteśmy, i wspierają nasze dążenia do zdrowia psychicznego.
- Profesjonalna pomoc: W przypadku poważnych problemów z samooceną i samoakceptacją, warto skorzystać z pomocy psychologa lub terapeuty.
Gdy zaczną się problemy, czyli parę wskazówek na temat zaburzeń odżywiania:
Anoreksja i bulimia to zaburzenia odżywiania, które najczęściej dotykają młodych ludzi. Ważne jest, aby rozmawiać z dziećmi o pierwszych objawach tych chorób.
Zaburzenia odżywiania są poważnym problemem wśród młodzieży. Anoreksja ma najwyższy wskaźnik śmiertelności spośród wszystkich chorób psychicznych. Wczesne rozpoznanie objawów pozwala na podjęcie odpowiednich działań.
Kto choruje na anoreksję i bulimię? Zaburzenia odżywiania mogą dotyczyć już dzieci w wieku 13-14 lat, a większość przypadków pojawia się przed 18-20 rokiem życia. Według National Association of Anorexia Nervosa and Associated Disorders, około 0,9% kobiet cierpi na anoreksję, a 1,5% na bulimię. W Polsce brak jest szeroko zakrojonych badań epidemiologicznych, ale szacuje się, że anoreksja dotyka 0,8-1,8% dziewcząt poniżej 18 roku życia. Chłopcy i młodzi mężczyźni również chorują, ale znacznie rzadziej niż kobiety.
Przyczyny zaburzeń odżywiania
Choć dokładne przyczyny zaburzeń odżywiania nie są znane, mogą one wynikać z:
- braku akceptacji własnego wyglądu z powodu zaburzonego obrazu ciała,
- nieakceptacji ze strony rówieśników,
- trudnych relacji rodzinnych, nadopiekuńczości, sztywnych wymagań,
- dążenia do perfekcjonizmu,
- presji środowiskowej na szczupłą sylwetkę (np. wśród tancerzy, modeli, sportowców),
- niskiego poczucia własnej wartości,
- depresji lub uzależnień (alkohol, narkotyki),
- traumatycznych doświadczeń, w tym molestowania seksualnego.
Czym jest bulimia
- Bulimia to zaburzenie o podłożu psychicznym, które polega na niekontrolowanym zjadaniu bardzo dużych ilości w krótkim czasie i stosowaniu ekstremalnych metod zwalczania skutków nadmiernego objadania się (prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających). U osoby z bulimią masa ciała ma nadmierny wpływ na samoocenę.
- Zaburzeniu temu sprzyja wiele czynników, m.in. zaburzenia mechanizmu kontroli głodu i sytości, lęk przed nadwagą, moda na szczupłą sylwetkę, zaniżona samoocena, perfekcjonizm, nieumiejętność radzenia sobie ze stresem czy czynniki rodzinne, np. uzależnienia w rodzinie, krytyczne uwagi rodziców dotyczące masy ciała, brak poczucia bezpieczeństwa emocjonalnego.
- Choroba rzadko rozpoczyna się przed 12 rokiem życia, a szczyt zachorowań przypada na okres 15–24 roku życia.
Czym jest anoreksja
Anoreksja to zaburzenie psychiczne, w którym osoba obsesyjnie dąży do utrzymania bardzo niskiej masy ciała. Osiąga to poprzez drastyczne ograniczenie jedzenia, nadmierne ćwiczenia, a czasem wywoływanie wymiotów lub stosowanie leków zmniejszających łaknienie.
Osoby z anoreksją często mają zniekształcony obraz swojego ciała, myśląc, że ważą za dużo, nawet gdy są znacznie niedożywione. To prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych, zagrażając zarówno zdrowiu fizycznemu, jak i psychicznemu, a w skrajnych przypadkach może być śmiertelne.
Zaburzenia odżywiania mogą być trudne do zauważenia, ponieważ osoby chore często starają się ukryć swoje problemy. Na przykład osoba z anoreksją może robić zakupy i gotować dla rodziny, ale sama nie je.
Rodzice, którzy spędzają dużo czasu z dzieckiem i dobrze je znają, mogą dostrzec niepokojące zmiany w jego zachowaniu. Często jednak nie są świadomi zagrożeń związanych z zaburzeniami odżywiania.
Uzależnienia behawioralne od operacji plastycznych
Uzależnienie od operacji plastycznych jest chorobą należącą do grupy tzw. uzależnień behawioralnych. Psycholodzy kwalifikują uzależnienie od operacji plastycznych jako zaburzenie popędu i nawyków o podłożu psychicznym – w przeciwieństwie do uzależnień fizjologicznych, których źródłem jest oddziaływanie substancji uzależniających na organizm . To zjawisko może prowadzić do wielokrotnego poddawania się operacjom plastycznym, często z dążeniem do wyznaczonego sobie ideału. Jednak warto pamiętać, że zabiegi te niosą ze sobą pewne ryzyko, proces gojenia się ran jest długotrwały i bolesny.
Depresja
Osoby, które nie są zadowolone z własnego ciała, mogą doświadczać chronicznego smutku, poczucia bezwartościowości i niskiej samooceny. Często porównują się z innymi, co może prowadzić do depresji. Społeczeństwo często promuje standardy piękna, które są nierealistyczne. Media, reklamy i wpływające na nas celebrytki często prezentują retuszowane i idealizowane wizerunki. Dążenie do takiego ideału może prowadzić do chronicznego stresu i depresji. Współczesne technologie umożliwiają nam oglądanie idealnych zdjęć innych ludzi na platformach społecznościowych. Porównywanie się z nimi może prowadzić do poczucia niższej wartości i depresji.
Podsumowanie
Kult ciała ma ogromny wpływ na poczucie wartości, samoakceptację i samoocenę ludzi. W erze mediów społecznościowych, gdzie idealizowane obrazy są na porządku dziennym, ważne jest, aby pamiętać, że prawdziwe piękno tkwi wewnątrz nas. Praca nad rozwijaniem zdrowej samooceny i samoakceptacji jest kluczowa dla naszego zdrowia psychicznego
i ogólnego dobrostanu. Gdy poczujemy, że nasz niski nastrój związany z niezadowoleniem ze swojego wyglądu przedłuża się, nie bójmy udać się do psychologa. Gdy borykasz się z anoreksją lub bulimią albo podejrzewasz je u kogoś z bliskich, odwiedź strony:
- NCEZ - strona główna - Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (pzh.gov.pl)
- Anoreksja i bulimia | Pacjent
Nie zwlekaj z wizytą u psychologa/psychiatry. Poniżej punkty, w których możesz szukać pomocy borykając się z zaburzeniami odżywiania:
- Szpital Neuropsychiatryczny im. Prof. M. Kaczyńskiego- Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży: ul. Abramowicka 2, Lublin, tel: 81 748 69 36; 81 728 63 67
- Centrum Medyczne Przyjaźni: ul. Przyjaźni 13, Lublin, tel: 8144135 65; 81 44 35 66
- Centrum Zdrowia Psychicznego Sanus Jacek Madej: Ul. Magnoliowa 6, Magnoliowa; tel: 81 747 19 99
Opracowała:
Angelika Pachuta - Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej